Την Παρασκευή, ο Νοτιοκορεάτης αρθρογράφος Yang Sung-hee έθεσε ένα ερώτημα στο οποίο κανείς δεν φαίνεται να έχει απάντηση: «Πότε θα τελειώσει αυτό; Πόσες ακόμα ζωές πρέπει να χαθούν μέχρι να σπάσει αυτός ο τραγικός κύκλος;»
Το ερώτημα του Γιανγκ, που τέθηκε στην εφημερίδα Korea JoongAng Daily, είναι ένα μόνο από τα πολλά που έχουν προκύψει από τότε που η ηθοποιός Κιμ Σάε-ρον βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της στη Σεούλ την Κυριακή, σε μια υπόθεση που η αστυνομία αντιμετωπίζει ως αυτοκτονία. Ήταν 24 ετών.
Τον Μάιο του 2022, η Κιμ, η καριέρα της οποίας απογειώθηκε ως παιδική ηθοποιός με τον ρόλο της στο επιτυχημένο αστυνομικό θρίλερ του 2010 The Man from Nowhere (Ο άνθρωπος από το πουθενά), κατηγορήθηκε για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, αφού έπεσε με το όχημά της πάνω σε ένα δέντρο και έναν ηλεκτρικό μετασχηματιστή στη Σεούλ.
Η Κιμ δημοσίευσε μια χειρόγραφη συγγνώμη στο Instagram και πλήρωσε πρόστιμο 200 εκατ. γουόν (139.000 δολάρια). Σύμφωνα με πληροφορίες, αποζημίωσε δεκάδες καταστήματα που έμειναν προσωρινά χωρίς ρεύμα μετά το ατύχημα.
Η χειρονομία μπορεί να κατευνάσει τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, αλλά δεν κατάφερε να ανακόψει μια χιονοστιβάδα επικρίσεων, τόσο στο διαδίκτυο όσο και στα μέσα ενημέρωσης.
Τώρα ο θάνατός της έχει προκαλέσει ανησυχία για τις πιέσεις που ασκούνται στους ταλαντούχους νέους καλλιτέχνες που έχουν μετατρέψει τη Νότια Κορέα σε πολιτιστική υπερδύναμη: οι ατελείωτες πρόβες και οι περιορισμοί σε όλα, από τα ραντεβού και τις συναναστροφές μέχρι την πρόσληψη θερμίδων και τη διαδικτυακή δραστηριότητα.
Τα κανάλια κουτσομπολιού διασημοτήτων στο YouTube δημοσίευσαν αρνητικά βίντεο για την ιδιωτική της ζωή, ενώ ορισμένοι επισήμαναν αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που την έδειχναν να συναναστρέφεται με φίλους ως απόδειξη ότι δεν έδειχνε αρκετές τύψεις. Η καριέρα της Κιμ βρέθηκε σε ελεύθερη πτώση. Οι περισσότερες σκηνές της στη σειρά Bloodhounds του Netflix του 2023 κόπηκαν και αναγκάστηκε να αποσυρθεί από το τηλεοπτικό δράμα Trolley.
Η Κιμ προσπάθησε να ξαναφτιάξει τη ζωή της δουλεύοντας σε μια καφετέρια - προκαλώντας κατηγορίες ότι υπερβάλλει για τα οικονομικά της προβλήματα.
Η Κιμ έρχεται να προστεθεί σε έναν μακρύ κατάλογο διασημοτήτων της Νότιας Κορέας που αυτοκτόνησαν ενώ βρίσκονταν υπό τον έντονο δημόσιο έλεγχο, αναζωπυρώνοντας μια συζήτηση σχετικά με τον βαθμό στον οποίο οι διασημότητες μπορούν να απολαμβάνουν την ιδιωτική τους ζωή μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και τον αντίκτυπο που αυτό έχει στην ψυχική τους υγεία.
Άλλα θύματα είναι ο ηθοποιός Lee Sun-kyun, που πέθανε από αυτοκτονία το 2023, και η σταρ του κινηματογράφου Choi Jin-sil, που πέθανε το 2008, ενώ πέντε χρόνια αργότερα ακολούθησε ο πρώην σύζυγός της, αστέρας του μπέιζμπολ, Cho Sung-min. Οι καλλιτέχνες της K-pop Sulli και Goo Hara πέθαναν το 2019- ο θάνατος το 2017 του Kim Jong-hyun, του τραγουδιστή του εξαιρετικά δημοφιλούς και επιδραστικού boyband SHINee, συγκλόνισε τον κόσμο της ψυχαγωγίας.
«Πίεση να φαίνεσαι πάντα άψογος»
Οι διασημότητες της Νότιας Κορέας, και ιδίως οι γυναίκες, δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν δουλειά μετά από συναντήσεις με τον νόμο. Πολλοί διστάζουν να αναζητήσουν θεραπεία για προβλήματα ψυχικής υγείας σε περίπτωση που αυτό προκαλέσει ακόμη πιο αρνητική κάλυψη.
«Η κοινωνία της Νότιας Κορέας έχει γίνει σαν ένα γιγαντιαίο Squid Game» ,δήλωσε ο Peter Jongho Na, επίκουρος καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Yale, αναφερόμενος στο δυστοπικό δράμα του Netflix. «Οι άνθρωποι που κάνουν λάθη ή μένουν πίσω εξαλείφονται ανελέητα χωρίς να τους δίνεται η ευκαιρία να ανακάμψουν, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Οι διασημότητες δέχονται τεράστια πίεση για να φαίνονται πάντα άψογοι».
Ο Sangchin Chun, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Sogang, ξεχωρίζει μια μοναδική δυναμική στην κορεατική κουλτούρα των θαυμαστών. «Οι αστέρες του αθλητισμού και οι διασημότητες είναι ουσιαστικά άνθρωποι στους οποίους μπορείς να επιτεθείς ελεύθερα χωρίς να αντιμετωπίσεις καμία αντίδραση», είπε. «Υπάρχει μια έντονη αντίθεση - οι ισχυρές εταιρείες ή οι πολιτικοί μπορούν να προβούν σε αντίποινα νομικά ή οικονομικά, αλλά οι διασημότητες είναι ευάλωτοι στόχοι. Όταν κάνουν μικρά λάθη, ο κόσμος τους επιτίθεται ανελέητα».
Ο θάνατος της Κιμ προκάλεσε ενδοσκόπηση σε ορισμένα τμήματα των μέσων ενημέρωσης, με αρκετές εφημερίδες να δημοσιεύουν κύρια άρθρα που καταφέρονται εναντίον της διαδικτυακής κακοποίησης που απευθύνεται σε αυτήν και σε άλλες προσωπικότητες του θεάματος.
Ο Δημοκρατικός Συνασπισμός Μέσων και Πολιτών, ένας τοπικός φορέας παρακολούθησης των μέσων ενημέρωσης που παρακολουθεί τις δεοντολογικές πρακτικές αναφοράς, επέρριψε το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης για τα «εντυπωσιακά και προκλητικά» ρεπορτάζ τους.
«Τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης πρωτοστάτησαν στην προώθηση της κριτικής κατά της αποβιώσασας όσο εκείνη ήταν ακόμη εν ζωή και ενθάρρυναν το κουτσομπολίστικο περιεχόμενο του YouTube και τα κακόβουλα σχόλια», ανέφερε η οργάνωση σε ανακοίνωσή της, σημειώνοντας ότι πολλά μέσα συνέχισαν να εκμεταλλεύονται την Κιμ για κλικ ακόμη και μετά τον θάνατό της.
Αυτό το περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης δημιουργεί τεράστια ψυχολογική πίεση με λίγες οδούς υποστήριξης. «Όταν ο Lee Sun-kyun [του Parasite] βρισκόταν υπό έρευνα για τη χρήση ναρκωτικών, δεν τηρήθηκαν προϋποθέσεις όπως το «αθώος μέχρι αποδείξεως του εναντίου»», δήλωσε η Na.
«Τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να κατανοήσουν ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι ευάλωτοι στη ντροπή, όπως κάθε συνηθισμένος άνθρωπος. Ή ίσως ακόμη πιο ευάλωτοι, δεδομένου του υψηλού ποσοστού αυτοκτονιών μεταξύ των κορεατικών διασημοτήτων».
Οι υποσχέσεις για περιορισμό της διαδικτυακής κακοποίησης των διασημοτήτων μετά τους θανάτους της Sulli και της Goo Hara δεν έχουν μέχρι στιγμής καταλήξει σε τίποτα. Προτάσεις που θα διεύρυναν τις απαιτήσεις για την κατοχύρωση των πραγματικών ονομάτων των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και θα ενίσχυαν την ικανότητα των ιστότοπων να εξαλείφουν τη ρητορική μίσους και τις ψευδείς πληροφορίες απέτυχαν να γίνουν νόμος.
Σε απάντηση, ορισμένα νοτιοκορεατικά πρακτορεία, όπως το Hybe, το οποίο διαχειρίζεται το φαινόμενο της K-pop BTS, άρχισαν να αναλαμβάνουν νομική δράση για να προστατεύσουν τους καλλιτέχνες τους από τον διαδικτυακό εκφοβισμό. Ο Heo Chanhaeng, εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου για την Ευθύνη των Μέσων Ενημέρωσης και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, θέλει οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί και οι ιστότοποι να κλείσουν τις ενότητες σχολίων σε ιστορίες ψυχαγωγίας.
«Η Νότια Κορέα αγνοεί αυτή την κρίση ψυχικής υγείας εδώ και δεκαετίες», δήλωσε η Να, επικαλούμενη το ευρέως διαδεδομένο στίγμα απέναντι στις διαταραχές ψυχικής υγείας και τη θεραπεία τους.
Η Κιμ προσπάθησε πέρυσι να διασώσει την καριέρα της. Πήρε ρόλο στην ταινία Guitar Man, για έναν ιδιοφυή μουσικό που συμμετέχει σε μια underground μπάντα. Θα είναι η τελευταία, μεταθανάτια ταινία της.
